Welkom
Winkel
Workshops
Nieuwigheden
Bibliotheek
Over ons
Contact
Links
Hotel*** 't Buskruid
Disclaimer

 

Honing - Propolis - Was - Mede

Erwin Hoebrechts
Tel: 016/770119
e.Hoebrechts@scarlet.be

Honing slingeren:

  • Neem de honing af 's avonds laat of 's morgens vroeg. Werk zuiver, verwerk enkel "rijpe" honing.
    Doe de schudtest!
  • Slinger onmiddellijk na het afnemen of warm de raten wat op.
  • Gebruik roestvrijstalen of kunststof apparatuur: ontzegelvork, slinger, emmers, zeven, rijper(s)
  • Warme honing kan je beter onmiddellijk dubbel zeven. Koude honing kan je beter eerst grof afschuimen en achteraf zeven.

Zuiveren:

  • Na het slingeren bevat honing veel onzuiverheden: Was, eiwitten, luchtbellen.
  • Breng de honing in een rijper en zet relatief warm (20°C of meer) gedurende 5 dagen.
  • Schuim af dmv pannelikker
  • Schuim af met kleffe handdoek
  • Zet de honing op 15 °C

Waarom kristalliseert honing?

  • Honing bestaat uit water (20%), Suikers (75%) Glucose - Fructose - Sacharose.










  • Vloeibare honing is een oververzadigde suikeroplossing, en zal dus kristalliseren.
  • Hoe meer glucose en saccharose, hoe sneller en heviger de kristallisatie.
  • Sommige honingsoorten kristalliseren dus snel. (Koolzaad,...), anderen (bijna) niet (Acacia)

Laat maar kristalliseren

  • Gebeurd spontaan.
  • HARDE honing.
  • Zichtbare en onregelmatige kristallen.
  • Kristallen vormen een kluwen.
  • Van buiten naar binnen in het rijpvat.

 

Gecontroleerde kristallisatie

  • Kost moeite en vereist kunde
  • SMEERBARE,smeuïge honing
  • Zichtbare en onregelmatige kristallen.
  • Bijna onzichtbare en regelmatig gevormde kristallen.
  • Kristallen zijn los van mekaar.

 

Welke factoren beïnvloeden kristallisatie?

  • Verhouding suikers in de honing.
    • Veel glucose: Kleine kristallen, snelle kristallisatie
    • Veel sacharose: Snel, hard en grof
    • Fructose: Blijft stroperig
    • (Vandaar: Ken uw product)
  • Temperatuur
    • Minder dan 10°C of meer dan 25°C: vertraagde kristalvorming
    • Ideaal: 15°C (Vandaar: koud zetten tijdens rijpen)
    • Vorst: GEEN kristalvorming
  • Kristallisatiekernen (kristallen, onzuiverheden,...
    • Zetten kristallisatie in de gang (Vandaar: enten)
    • Hoe meer kernen, hoe kleiner de kristallen en hoe meer kristalaanzet (vandaar: min 10 % ent)
    • Verspreiding van de kernen in de honing. (Vandaar roeren)

Hoe laat je honing gecontroleerd kristalliseren - zonder enten (1)

  • Begin van het seizoen
    • Oogst appel en/of koolzaadhoning.
    • Roer 2 x daags 5 minuten tot honing draden trekt en half stijf is.
    • Vul af in warme potten, zet koud weg (< 15°C)
  • Vul bij (10% - 90% regel) met tweede slingerbeurt. (Vuilboom, braam,....)
    • 10% bestaat uit gekristalliseerde honing als "ent"
    • Roer 2 x daags 5 minuten,...
    • Vul af indien half stijf en verkleurd.

Hoe laat je honing gecontroleerd krsitalliseren - zonder enten (2)

  • Vul bij (30%-70%) met derde slingerbeurt. (Acacia)
    • 1/3 van de honing moet gekristalliseerd zijn
    • 2/3 nieuwe vloeibare
    • Roeren 2 x 5 minuten
    • Afvullen wanneer half stijf en verkleurd
  • Vul bij (50% -50% met vierde slingerbeurt. (Linde)
    • 1/1 vorige honing en nieuwe
    • Zie werkwijze boven.

Enten van honing

  • Koop goede enthoning bij een collega (Koolzaad, appel,...), of gebruik eigen oogst van verleden jaar.
  • Respecteer de 10% - 90% regel
  • Escaleer in stappen, bvb.
    • 1 kg ent + 9 kg te enten laten kristalliseren
    • 10 kg vorig mengsel + XX kg te kristalliseren
    • XX afhankelijk van het type honing.
    • Telkens roeren!

Wat kan er mis gaan

  • Honing differentieert in 2 lagen, fructose bovenaan als vloeibare laag, glucose onderaan als kristallen.
    Oorzaak
    • Te vlug afgevuld, onvoldoende kristallisatie
    • Stockagetemperatuur te hoog, kristallisatie is daardoor teruggedraaid.
    • Watergehalte te hoog (> 21%)
      Indien gisting: Verloren of eigen gebruik (bvb Mede)
      Indien geen gisting: Honing opwarmen in rijper gedurende 24 uur aan 38°C, daarna enten en opnieuw laten kristalliseren.
  • Honing is hard, grof, niet smeerbaar.
    Oorzaak
    • Te vlug afgevuld, onvoldoende kristallisatie
    • Stockagetemperatuur goed, kristallisatie is daardoor verdergegaan. Honing opwarmen in rijper gedurende 24 uur aan 38°C, daarna enten en opnieuw laten krisitalliseren.
  • "Frosting" of IJsvorming
    Oorzaak
    • Stockagetemperatuur te laag en/of variabel
    • Gebruik steeds warme potten om in af te vullen
    • Onzuiverheden in de pot, bvb vezels keukenhanddoek

Raathoning

Propolis

  • "Ingang van de stad"
  • Bijen gebruiken propolis om spleten en ingangen dicht te maken of te vernauwen
  • Bijen oogsten propolis vanaf medio juni.
  • Hoofdbestanddelen:
    • Bijenwas
    • Bomenhars (met flavinoïden)
  • Flavinoïden hebben antibacteriële werking.
  • Propolis heeft een wondhelend, weerstandsversterkend effect.

Propolis Oogsten

  • Leg vanaf midden juni een propolisnet (of een vliegengaas bovenop de kast. Dek af met een afdekplank, respecteer de vrije bijenruimte boven de gaas.
  • Breng de gaas gedurende minstens 24 uur in de diepvries.
  • Verwijder de propolis uit de gaas dmv plooien in een plastic zak.

Propolistinctuur

  • Breng 100 g propolis over in koffiebuideltjes (+/- 5)
  • Sluit de buidels af met witte katoenen koord.
  • Week gedurende 14 dagen in 1 liter 96% alcohol.
  • Druk de buideltjes uit en gooi weg.
  • Gebruik één theelepel bvb in hete koffie 's morgens.

Bijenwas

  • Natuurlijk polyalkaan, wit van kleur
  • Wordt door de bijen geproduceerd d.m.v. wasklieren in het achterlijf.
  • Bouwelement voor de raat (geel van kleur)
  • Na het "zweten" van was gaan de bijen de was kauwen en boetseren tot de gewenste raatstructuur.
  • Was wordt gemaakt uitgaande van suiker en warmte (10 a 15 kg suiker per kg was)
  • Jonge bijen staan in voor het waszweten.
  • Een bijenvolk bouwt vooral goed in de voorjaar (April - Mei); vooral bij goede dracht
  • Ook een zwerm is een excellente raatbouwer.

Bijenwas in de imkerij

  • Was wordt geoogst uitgaande van uitgesneden oude ramen
  • Smelt bij 60°C, degeneratie vermijden door steeds in watermilieu te werken
  • Was wordt gezuiverd door hem meermaals in water door te smelten
  • Wasbroden zijn de basis voor bouwraat, kaarsfabricatie, zalven, boenwas, ...

Recept Propoliszalf

  • 420 gram olijfolie
  • 100 gram zuivere was
  • ong. 15 cc propolistinctuur
  • enkele druppels (lavendel) essence
  • De was (mag blokje zijn) langzaam smelten au bain marie
  • Heel traag de olijfolie erbij gieten en roeren (laat de kom ondertussen in het warmwaterbadje staan)
  • Roeren tot al de was gesmolten is
  • Beetje laten afkoelen en de propolistinctuur eronder mengen
  • Weer goed omroeren, totdat alle alcohol uitgekookt is.
  • Reukstof toevoegen.
  • Afvullen in een zalfpotje dat hermetisch afsluitbaar is.
  • Beetje omroeren.

Mede of Hydromel

  • Eén van de oudste gegiste dranken, werd al gedronken door de oude Egyptenaren, in Mesopotamië, Kelten, ...
  • Is in feite wijn, gemaakt van vergiste honing.
  • Levende gisten zetten de suikers in de honing om in ethylalcohol, water en CO2
  • Goede mede kan je alleen maken van goede honing.

Benodigdheden

  • Dame jeanne
  • Waterslot
  • Zuurtitrant
  • Sulfiet (Ontsmetting)
  • Honing
  • Reingist
  • Wijnsteenzuur
  • Gistvoeding
  • Looizuur
  • Hevel
  • GEDULD

Een typische mede...

  • Voorbereiding
    • Kuis de de dame jeanne en het waterslot grondig met water en zeep, spoel en ontsmet daarna met sulfietoplossing (100 ml water + 2 koffielepels sulfiet + 2 koffielepels wijnsteenzuur)
    • Maak een giststarter: breng de gist + 1 koffielepel gistvoeding + 6 klontjes suiker + 200 ml water in een propere, onsmette fles. Stop af met een prop watten en zet warm (30°C) Na 12 uur is de gist goed aan het werk en ben je klaar om mede te maken.
  • Primaire Vergisting. (Voor D-J van 34 liter)
    • Los 3 kg honing op in 10 liter water door zachtjes te verwarmen tot max 40°C
    • Breng over in de DJ, voeg 120 g wijnsteenzuur toe en 20 g gistvoeding, evenals 10 g tannine.
    • Voeg de starter toe, sluit af met waterslot, gevuld met sulfietwater voor 1/3
    • Volgende dag 5 kg honing toevoegen, opgelost in 10 liter water, handwarm.
    • Daaropvolgende dag 2 kg honing toevoegen in 4 liter water.
    • Ergste vergisting laten gebeuren, daarna de DJ aanvullen tot slot.
  • Secundaire vergisting en overhevelen
    • Breng de DJ na 4 weken naar een ruimte van 15°C
    • Laat rustig verder gisten tot stilstand. Dit kan je zien aan het waterslot. (+/- 2 maand)
    • Hevel over in een andere ontsmette DJ.
    • Titreer het zuurgehalte en meet de alk%
    • Voeg eventueel zuur bij tot zuurgetal 7.
    • Laat rusten gedurende minstens 6 maand tot 1 jaar.
  • Klaren en afvullen
    • Controleer na 1 jaar op helderheid.
    • Indien NOK, zet de DJ buiten gedurende 2 koude dagen, of wacht nog 6 maand.
    • Indien OK, hevel over in propere en ontsmette flessen.
    • Sluit af met een kurken of plastic stop.
    • Laat rijpen op de fles gedurende 6 maand.
    • Gezondheid !

 

 

Terug naar "Bijen"

 

SynTec.be